Stwierdzenie nabycia spadku to kluczowy etap w postępowaniu spadkowym, który umożliwia formalne ustalenie, kto i w jakim zakresie nabył prawa do majątku po zmarłym. W polskim systemie prawnym wyróżnia się dwie główne drogi dziedziczenia: ustawową i testamentową. Warto zaznaczyć, że możliwe jest także łączenie obu form dziedziczenia – częściowe nabycie spadku na podstawie testamentu, a częściowe na podstawie ustawy.
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku – kto i gdzie składa?
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku może złożyć każda osoba posiadająca interes prawny, w tym:
- Spadkobiercy ustawowi i testamentowi,
- Wierzyciele spadkobiercy,
- Prokurator.
Wniosek należy złożyć do sądu rejonowego właściwego dla ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy. Jeśli miejsce to nie jest znane, wniosek składa się do sądu miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część. W przypadku braku podstaw do ustalenia sądu właściwego miejscowo, sprawę rozpoznaje Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy .
Co powinien zawierać wniosek?
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku powinien zawierać:
- Oznaczenie sądu, do którego jest kierowany,
- Dane wnioskodawcy (imię, nazwisko, adres, PESEL),
- Oznaczenie spadkodawcy (imię, nazwisko, data i miejsce zgonu),
- Okoliczności uzasadniające właściwość miejscową sądu,
- Wskazanie uczestników postępowania,
- Żądanie stwierdzenia nabycia spadku przez określone osoby,
- Uzasadnienie wniosku.
Do wniosku należy dołączyć:
- Oryginał aktu zgonu spadkodawcy,
- Akty stanu cywilnego uczestników postępowania (np. akty urodzenia, małżeństwa),
- Testament (jeśli istnieje),
- Dowód uiszczenia opłaty sądowej.
W przypadku dziedziczenia gospodarstwa rolnego, konieczne jest wskazanie, kto i w jakim udziale dziedziczy to gospodarstwo .
Opłaty związane z wnioskiem
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku podlega opłacie stałej w wysokości 100 zł. Dodatkowo, należy uiścić opłatę w kwocie 5 zł za wpis do Rejestru Spadkowego. W przypadku składania wniosku przez pełnomocnika, konieczne jest również uiszczenie opłaty skarbowej za pełnomocnictwo .
Termin złożenia wniosku
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku można złożyć po upływie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania do spadku. W wyjątkowych sytuacjach, gdy wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, możliwe jest wcześniejsze złożenie wniosku .
Procedura sądowa
Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku jest postępowaniem nieprocesowym. Sąd bada:
- Fakt i datę śmierci spadkodawcy,
- Krąg osób powołanych do dziedziczenia,
- Ważność testamentu (jeśli istnieje),
- Ewentualne zarzuty dotyczące testamentu.
W toku postępowania sąd odbiera od spadkobierców tzw. zapewnienie spadkowe, które ma na celu ustalenie, czy istnieją osoby wyłączające ich od dziedziczenia lub dziedziczące wraz z nimi.
Alternatywa: akt poświadczenia dziedziczenia
W przypadku, gdy wszyscy spadkobiercy są zgodni co do kręgu osób uprawnionych do dziedziczenia, możliwe jest sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza. Jest to szybsza procedura, jednak dostępna tylko w sprawach niespornych.
Podsumowanie
Stwierdzenie nabycia spadku to kluczowy etap w procesie dziedziczenia, który formalizuje prawa do majątku po zmarłym. Właściwe przygotowanie wniosku i dołączenie wymaganych dokumentów są niezbędne dla sprawnego przebiegu postępowania. W przypadku wątpliwości lub potrzeby reprezentacji przed sądem, warto skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Zapraszam do kontaktu w sprawach spadkowych.